Skąd źródła czerpią swą mityczną moc

"Water- as M. Eliade wrote (1966, p. 189, 211)- symbolizes the totality of all possibilities, it is fons ei origo, the mother of each possible existence." The role of water "is to precede the creation and reabsorb it, while it [water] can never surpass its own manner of being, that is it can never appear in any form." Water has existed since the beginning of the universe." ( Leszek Paweł Słupecki: Slavonic Pagan Sanctuaries, str.163)
Przekonanie o "cudownej mocy" - w szerokim tego słowa znaczeniu - właściwości źródlanej wody, wynikać może wprost z jej składu chemicznego i jego wpływu na ludzki organizm. To z kolei wpływać może na określone postrzeganie danego źródła przez jednostki, a w końcu poprzez dzielenie się indywidualnymi doświadczeniami na całe zbiorowości.  

Istnieje jednak fenomen "sakralizacji" określonych źródeł, którego zapewne w wielu przypadkach nie sposób byłoby wytłumaczyć zdrowotnymi - w ujęciu materialnym- właściwościami chemicznymi wody wybijającej ze źródła.

Jako przykład takiego podejścia posłużyć może tu źródło w lesie św.Wita koło Żywca:

Przekonanie o niezwykłych właściwościach wody pochodzącej z tego źródła wydaje się być ugruntowane w  lokalnej tradycji o czym autor przekonał się w rozmowie z osobami , które pobierały wodę z tego miejsca , a także, co chyba najważniejsze, poświadczone w źródłach historycznych.

Zauważyć przy tym należy, że wyraźnie widoczny jest tu swego rodzaju synkretyzm przekonań o charakterze religijnym, w postaci umieszczenia symbolu krzyża na obudowie ujęcia wody

z przejawami ludowej tradycji pod postacią kwiatów oraz położenia na szczycie dwóch kamieni, nie stanowiących elementów konstrukcji obudowy ujęcia wody, których funkcji doszukiwać należy się chyba w ogólnym pojęciu "in memoriam".

Od czasu wyburzenia w 1964 r. murowanej kaplicy św.Wita, miejsce to pozostaje poza zainteresowaniem władz kościelnych. Brak jest również widocznych przejawów administracyjnej dekretacji "o przydatności wody do spożycia"  , a tym bardziej o jej "specjalnych właściwościach " . Uznać zatem należy , że widoczne na zdjęciach przejawy oddolnej "sakralizacji" tego miejsca, stanowią zewnętrzną manifestację wiary tych osób, co do tego , że źródło - a co za tym idzie i woda z niego pochodząca,  mają szczególne w ich przekonaniu właściwości. Choć przekonanie tych osób co do "cudowności" czy też szczególnych właściwości tej wody wydaje się być irracjonalne, to jednak znajdować może swe oparcie w szerszym aspekcie kulturowym jaki obrazuje poniższy fragment z podrozdziału 3.5.4 Springs artykułu "Studies into the Balts’ Sacred Places" 

Jak widzimy z immanentną cechą źródła, jaką jest nieustanny ruch wypływającej wody, wiąże się przekonanie o jej życiowej sile . "Woda Życia" z uwagi na swój wpływ na otaczającą nas przyrodę wywiera również silny wpływ na sferę ludzkich przekonań, co do jej mitycznych właściwości. Znamienny jest tu szczególnie ostatni akapit, który wskazuje na szczególną moc źródlanej wody w odniesieniu do oczu, które leczy czyniąc je jaśniejszymi i szerszymi,  gdyż "widzenie i ślepota reprezentują stan życia i śmierci".  Wróćmy w tym miejscu do źródła w lesie św. Wita. Jak podaje w Dziejopisie Żywieckim Andrzej Komoniecki "(...) Jan Kazimierz król polski tegoż roku tu w Żywcu kielka niedziela mieszkający, zachorzał był i tą wodę uzdrowiony: dlatego po sobie tę pamiątkę na wdzięk świętego Wita zostawił" (Historia Żywca. Lecznicze źródełko). W powszechnym przekonaniu , król miał zachorować na oczy. Widać zatem jak w relacji dziejopisa realne wydarzenia splatają się z wiarą , iż Woda Życia posiada specjalne właściwości. 

Na koniec ciekawa informacja dot. źródła położonego w Słowenii w miejscu nazwanym Jakovica  :
"JAKOVICA
From our capital (Ljubljana  - dopisek autora) towards the south-west, there is a St. Mary's church chappel built in 15th century that is thae smallest in romanesque style ever built in Slovenia, standing in the middle of meadown near a village on the hill.
It was built over a pre-existing water well, built from stones.
The water never runs out because it collects all the water from the rain comming downhill.
Poeple say that books exist, where it is written that this used to be a pagan temple devoted to a water deity however now we do not know the name but old people tell, that the water here has high healing powers, it cures the eyes and makes you young. This immidiately connects us to slovenian god Belin, who is a god of the light, he is a healer and old people say he cures blindness and was always connected to water. But it could aslo be a water goddess, usually water and earth goddesses were replaces by christian Mary.".
Jak widzimy autorka podaje różne warianty , komu poświęcone mogło być źródło, lecz najciekawsza jest tu zbieżności funkcji "the water here has high healing powers, it cures the eyes and makes you young" i powiązania z bogiem Belinem "who is a god of the light, he is a healer and old people say he cures blindness and was always connected to water", a historią związaną ze źródłem św.Wita.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------Aktualizacja 2019.11.12
W lokalizacji odpowiadającej dawnemu położeniu kaplicy zaszły widoczne zmiany.

Przebiegający obok źródełka trakt pieszy, przebudowano niedawno na ścieżkę rowerowo -dydaktyczną.

Po wyburzeniu kaplicy okoliczni mieszkańcy wybudowali nowe ujęcie wody , które w końcu obecnie uporządkowano. Na istniejących już wcześniej podwalinach , wybudowano obecnie półokrągły murek, dodano również schody z poręczą.   Pojawiła się również tablica z informacjami dotyczącymi tego miejsca.